Erfgoededucatie is een breed begrip waar geen sluitende definitie van bestaat. De betrokken partijen – scholen, musea, cultuur- en kunstplatforms en dergelijke – hanteren verschillende definities. Scholen, met name die in het primair onderwijs, ondernemen allerlei activiteiten die je als erfgoededucatie zou kunnen beschouwen, maar vaak benoemen ze dat niet zo. Dat bleek uit een onderzoek dat het Landelijk Instituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA) in 2013 hield onder een aantal basisscholen in heel Nederland. Je kunt bij die activiteiten denken aan bezoeken aan musea, oude boerderijen of monumenten.
Binnen het onderwijs is ook geen overeenstemming of erfgoededucatie nu bij het leergebied ‘Oriëntatie op jezelf en de wereld’ hoort of bij ‘Kunstzinnige Oriëntatie’ (Bron: Erfgoededucatie in het primair onderwijs, een verkenning, is een publicatie van het LKCA, 2014).
De Onderwijsraad hanteert de volgende definitie van erfgoededucatie: ‘Onderwijs met en over cultureel erfgoed’ (2006). Daarbij definieert de raad erfgoed als monumenten, landschappen en archeologische vondsten, bibliotheken en archieven, museale voorwerpen (materieel erfgoed) en het geheel van gewoonten, tradities, verhalen, rituelen en gebruiken (immaterieel erfgoed). (Bron: Erfgoededucatie in het primair onderwijs, een verkenning, is een publicatie van het LKCA, 2014).
Je kunt ook stellen dat erfgoed een verzamelnaam is voor sporen uit het verleden die zichtbaar en tastbaar zijn in het heden en die een samenleving de moeite van het bewaren waard vindt. Zulke sporen vind je bijvoorbeeld in musea, archeologische vondsten, archieven, monumenten en landschappen. Maar het zit ook in immateriële zaken, zoals tradities (denk maar aan het veelbesproken Sinterklaasfeest), verhalen, recepten en muziek. (Bron: www.curriculum.nu)
Om goede erfgoededucatie te kunnen geven, moet je eerst weten wat ‘erfgoed’ is. Volgens de SLO gaat cultureel erfgoed over jezelf (persoonlijk erfgoed), de cultuur van je directe omgeving en samenleving (regionaal en landelijk erfgoed) en over de wereld (werelderfgoed). Centraal staan daarbij het verhaal van het cultureel erfgoed en de betekenis die eraan toegekend wordt: nu, in het verleden en in de toekomst.
Het doel van erfgoededucatie is om leerlingen in het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs bekend te maken met materieel en immaterieel erfgoed. Kennis hierover helpt hen bij hun algemene ontwikkeling en identiteitsvorming. Ook kan erfgoededucatie een welkome aanvulling zijn op de lessen geschiedenis en aardrijkskunde; de leerlingen leren niet alleen op school over de geschiedenis van Nederland en omliggende landen, maar zien ook met eigen ogen hoe het leven er in een bepaalde periode uitzag.
In erfgoededucatie ervaren leerlingen dat hun eigen omgeving betekenis heeft en dat cultureel erfgoed met henzelf te maken heeft.
Erfgoededucatie kan op allerlei manieren vormgegeven worden: door bezoek aan musea, oude boerderijen of molens, archeologische vondsten, door leerlingen actief kennis te laten maken met de leefwijze van hun voorouders, enzovoorts. Ze worden daarbij aangespoord al hun zintuigen te gebruiken. Door horen, zien, voelen, ruiken en proeven, kunnen ze van alles leren over een bepaalde periode uit de Nederlandse geschiedenis. Veel musea en culturele instellingen hebben programma’s die speciaal op de diverse leeftijdsgroepen afgestemd zijn en waar scholen gebruik van kunnen maken.
Om goede erfgoededucatie te kunnen geven, moet je eerst weten wat ‘erfgoed’ is. Volgens de SLO gaat cultureel erfgoed over jezelf (persoonlijk erfgoed), de cultuur van je directe omgeving en samenleving (regionaal en landelijk erfgoed) en over de wereld (werelderfgoed). Centraal staan daarbij de betekenis die aan het cultureel erfgoed toegekend wordt: nu, in het verleden en in de toekomst.
Een bruikbare definitie is: ‘Onderwijs met en over cultureel erfgoed.’ (Onderwijsraad, 2006). Daarbij kun je erfgoed beschouwen als een verzamelnaam voor sporen uit het verleden die zichtbaar en tastbaar zijn in het heden en die een samenleving de moeite van het bewaren waard vindt. Zulke sporen vind je bijvoorbeeld in musea, archeologische vondsten, archieven, monumenten en landschappen. Maar het zit ook in immateriële zaken, zoals tradities (denk maar aan het veelbesproken Sinterklaasfeest), verhalen, recepten en muziek.’
Het doel van erfgoededucatie is om leerlingen in het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs bekend te maken met materieel en immaterieel erfgoed. Kennis hierover helpt hen bij hun algemene ontwikkeling en identiteitsvorming.
Erfgoededucatie kan op allerlei manieren vormgegeven worden: door bezoek aan musea, oude boerderijen of molens, archeologische vondsten, door leerlingen actief kennis te laten maken met de leefwijze van hun voorouders, enzovoorts. Ze worden daarbij aangespoord al hun zintuigen te gebruiken. Veel musea en culturele instellingen hebben programma’s die speciaal op de diverse leeftijdsgroepen afgestemd zijn en waar scholen gebruik van kunnen maken.